Tin tức & tư vấn

Những sai lầm phổ biến khi tự lắp hệ thống điện năng lượng mặt trời

Năng lượng mặt trời đang bùng nổ, trở thành lựa chọn giúp nhiều gia đình chủ động điện năng và tiết kiệm dài hạn. Tuy nhiên, chỉ một bước sai có thể khiến toàn bộ hệ thống hoạt động kém, thậm chí nguy hiểm và tốn kém sửa chữa. Đầu tư thông minh đòi hỏi sự hiểu biết và cẩn trọng ngay từ khâu lắp đặt. Bài viết này sẽ chỉ ra những sai lầm phổ biến khi lắp hệ thống điện năng lượng mặt trời để bạn có thể phòng tránh, nhằm hạn chế rủi ro.

Vì sao nhiều người thích tự lắp hệ thống điện năng lượng mặt trời?

Trong bối cảnh chi phí năng lượng ngày càng tăng, nhu cầu lắp hệ thống điện năng lượng mặt trời trở nên phổ biến ở nhiều gia đình Việt Nam. Một bộ phận người dùng lựa chọn tự lắp đặt với mong muốn tiết kiệm ngân sách và làm chủ toàn bộ hệ thống kỹ thuật trong ngôi nhà. Việc tự tay thực hiện mang lại cảm giác chủ động: người dùng có thể lựa chọn thiết bị phù hợp, tự điều chỉnh, tối ưu theo nhu cầu sử dụng thực tế, đồng thời giảm đáng kể chi phí thuê đơn vị lắp đặt chuyên nghiệp.

Tuy nhiên, đằng sau sự “chủ động” đó là không ít rủi ro nếu thiếu chuyên môn. Trước hết là vấn đề an toàn điện: sai sót khi kết nối cáp DC – AC, lắp đặt inverter hoặc bố trí dây dẫn gần khu vực dễ cháy nổ có thể dẫn đến chập điện, phóng điện hay thậm chí hỏa hoạn. Tiếp theo là hiệu suất vận hành: chỉ một góc nghiêng không phù hợp, hướng đặt pin sai lệch hay thiếu giải pháp tản nhiệt cũng có thể khiến công suất giảm mạnh so với thiết kế. Ngoài ra, việc lựa chọn thiết bị không đồng bộ hoặc không tính toán tải tiêu thụ dài hạn có thể rút ngắn tuổi thọ pin và inverter, làm tăng chi phí bảo trì – thay thế sau này.

lắp hệ thống điện năng lượng mặt trời
Trong bối cảnh chi phí năng lượng ngày càng tăng, nhu cầu lắp hệ thống điện năng lượng mặt trời trở nên phổ biến ở nhiều gia đình Việt Nam

Có thể thấy, tự lắp đặt mang lại lợi ích trước mắt nhưng cũng kéo theo hàng loạt thách thức cần cân nhắc kỹ. Chính vì vậy, người dùng nên đánh giá toàn diện giữa chi phí tiết kiệm và mức độ rủi ro, từ đó quyết định hình thức triển khai phù hợp, đảm bảo an toàn và hiệu quả lâu dài.

7 sai lầm nghiêm trọng khi tự cách lắp điện năng lượng mặt trời

Sai lầm 1: Lựa chọn sai loại tấm pin 

Tấm pin là trái tim của toàn bộ hệ thống. Tuy nhiên, nhiều người tự lắp hệ thống điện năng lượng mặt trời lại chọn theo giá thay vì hiệu suất.

  • Mono-crystalline: hiệu suất cao, phù hợp diện tích mái nhỏ nhưng giá cao hơn.
  • Poly-crystalline: giá dễ chịu, hiệu suất thấp hơn và kém ổn định trong điều kiện thời tiết nóng ẩm.
  • Thin-film: linh hoạt, hiệu suất thấp, chỉ phù hợp mái cong hoặc yêu cầu nhẹ tải trọng.

Nếu chọn sai loại pin cho điều kiện khí hậu và hướng mái, hệ thống có thể mất đến 10–25% sản lượng điện mỗi năm. Khi lắp pin năng lượng mặt trời cho gia đình, hãy ưu tiên hiệu suất dài hạn hơn mức đầu tư ban đầu.

Lời khuyên: yêu cầu nhà cung cấp chứng minh hiệu suất thực tế qua datasheet, tiêu chuẩn IEC 61215/IEC 61730 và cam kết bảo hành 25 năm hiệu suất.

Sai lầm 2: Không khảo sát hướng nắng & góc nghiêng tối ưu

Việc bắt tay vào thi công ngay mà không khảo sát là lỗi phổ biến nhất. Tấm pin cần tiếp xúc ánh nắng tối đa:

  • Hướng tối ưu: Nam (tại Việt Nam)
  • Góc nghiêng lý tưởng: 10–15° đối với mái tôn cố định
  • Tránh hoàn toàn bóng che từ bồn nước, tường chắn, cây xanh

Chỉ cần 10% diện tích bị che cũng khiến cả chuỗi tấm pin suy giảm hiệu suất đến 50%. Với các hệ thống lắp tấm pin năng lượng mặt trời trên mái nhà bị che bóng cục bộ, cần tích hợp optimizer hoặc micro-inverter để tránh sụt áp dây chuyền.

lắp hệ thống điện năng lượng mặt trời
Tấm pin cần tiếp xúc ánh nắng tối đa

Sai lầm 3: Khung đỡ lắp sai tiêu chuẩn 

Khi triển khai cách lắp pin năng lượng mặt trời trên mái tôn, nhiều gia chủ chỉ sử dụng bộ giá đỡ tự chế hoặc bắt vít trực tiếp lên tôn mà thiếu gioăng chống dột và kiểm soát tải trọng. Điều này gây rủi ro:

  • Nước thấm → mục tôn, rỉ sét, chập điện
  • Gió bão hất tung giàn pin → nguy hiểm tính mạng, thiệt hại tài sản
  • Mái biến dạng do tải trọng tập trung

Tiêu chuẩn kỹ thuật yêu cầu:

  • Chân đế nhôm định hình, inox 304
  • Khoảng cách an toàn từ mép mái ≥ 0,5m
  • Lực siết bu lông đạt chứng chỉ kiểm định

Việc lắp đặt tấm pin năng lượng mặt trời phải tính đến tải trọng gió theo TCVN 2737:1995 và chống ăn mòn trong điều kiện mưa bão ven biển.

Sai lầm 4: Dây dẫn 

Nhiều hệ thống lắp điện mặt trời mái nhà hỏng chỉ sau vài năm vì bố trí dây dẫn sai cách:

  • Dùng dây không đạt chuẩn UV-resistant gây giòn nứt
  • Không đi ống bảo vệ → chuột cắn, nước vào
  • Bố trí DC gần nguồn nhiệt → tăng sụt áp và nguy cơ cháy
  • Inverter đặt nơi ẩm nóng → giảm tuổi thọ 30–50%

Yêu cầu kỹ thuật cốt lõi:

  • Sụt áp DC < 3%
  • Khoảng cách inverter đến tấm pin tối ưu nhất có thể
  • Áp dụng chuẩn đấu nối MC4 và cầu chì DC chuyên dụng

Lựa chọn inverter có hiệu suất ≥ 97%, bảo hành 5–10 năm, chứng nhận CE/IEC là bắt buộc.

lắp hệ thống điện năng lượng mặt trời
Nhiều hệ thống lắp điện mặt trời mái nhà hỏng chỉ sau vài năm vì bố trí dây dẫn sai cách

Sai lầm 5: Không tính toán tải tiêu thụ 

Đầu tư mà không tính nhu cầu tiêu thụ thực tế khiến hiệu quả kinh tế sụt giảm mạnh:

  • Công suất quá nhỏ: không đủ bù điện → thất vọng về tiết kiệm
  • Công suất quá lớn: thu hồi vốn chậm, lãng phí hàng chục triệu đồng

Khi tính công suất cho lắp pin năng lượng mặt trời cho gia đình, cần:

  1. Xác định mức tiêu thụ trung bình 3–6 tháng (kWh)
  2. Tối ưu theo hành vi sử dụng ban ngày (máy lạnh, bơm nước…)
  3. Cân đối giữa chi phí – lợi nhuận – chính sách EVN

Gợi ý:

  • Nhà 4–5 người: 3–5 kWp
  • Nhà sử dụng nhiều thiết bị công suất lớn ban ngày: 5–10 kWp

Sai lầm 6: Bỏ qua hệ thống chống sét và nối đất 

Đây là mục nhiều bài bỏ sót nhất nhưng lại quan trọng hàng đầu. Hệ thống lắp hệ thống điện năng lượng mặt trời nằm ngoài trời, dễ bị:

  • Sét đánh trực tiếp lên khung kim loại
  • Tạo xung quá áp phá hủy inverter và thiết bị điện trong nhà
  • Gây cháy
  • Đe dọa an toàn gia đình

Giải pháp tiêu chuẩn:

  • Thanh thu lôi cao hơn tấm pin 0,5–1m
  • Dây nối đất đồng bọc PVC, điện trở ≤ 10 Ohm
  • Lắp SPD (Surge Protection Device) ở cả phía DC và AC

Không nên vì tiết kiệm vài triệu mà đánh đổi tính mạng và tài sản.

lắp hệ thống điện năng lượng mặt trời
Hệ thống lắp hệ thống điện năng lượng mặt trời nằm ngoài trời, dễ bị sét đánh trực tiếp lên khung kim loại

Sai lầm 7: Không đăng ký điện lực khi hòa lưới 

Khi lắp điện năng lượng mặt trời EVN hòa lưới, mọi hệ thống đều phải có hồ sơ đăng ký để tránh:

  • Không được phép đấu nối → EVN buộc tháo dỡ
  • Không thể bán điện dư lên lưới
  • Nguy cơ gây sự cố lưới điện khu vực → phạt hành chính

Quy trình hợp chuẩn gồm:

  • Đăng ký đấu nối và thí nghiệm
  • Hồ sơ kỹ thuật thiết bị (inverter đạt chuẩn anti-islanding)
  • Chứng chỉ an toàn PCCC
  • Kiểm tra công tơ 2 chiều

Nếu muốn khai thác tối đa lợi ích của lắp điện năng lượng mặt trời EVN, hồ sơ pháp lý phải hoàn chỉnh ngay từ đầu.

Những hiểu lầm thường gặp về cách lắp tấm pin năng lượng mặt trời

Hiểu sai về bức xạ mặt trời và tác động của bóng che

Nhiều gia chủ cho rằng chỉ cần có nắng là tấm pin sẽ tạo ra điện tối ưu. Thực tế, hiệu suất của tấm pin phụ thuộc trực tiếp vào cường độ bức xạ, góc chiếu và mức độ che khuất. Một vùng bóng nhỏ từ ống khói, tường chắn, cây xanh… cũng có thể khiến toàn bộ chuỗi tấm pin giảm sản lượng mạnh do nguyên lý đấu nối liên hoàn.

Khi lắp hệ thống điện năng lượng mặt trời, việc khảo sát mái kỹ lưỡng là bắt buộc: xác định phương án đặt pin hướng Nam hoặc Đông Nam tại Việt Nam để tối ưu hấp thụ bức xạ, hạn chế che bóng vào các thời điểm quan trọng trong ngày. Nên ứng dụng thiết bị đo bức xạ và phần mềm mô phỏng để tính toán sản lượng trước khi thi công. Việc chỉ dựa trên cảm tính “mái có nắng là được” dẫn đến thất thoát điện năng, giảm hiệu quả đầu tư và rút ngắn tuổi thọ pin do nhiệt tập trung vào khu vực bị che.

lắp hệ thống điện năng lượng mặt trời
Nhiều gia chủ cho rằng chỉ cần có nắng là tấm pin sẽ tạo ra điện tối ưu

Mái nào cũng có thể lắp

Không phải bề mặt nào cũng sẵn sàng cho việc gắn pin. Vật liệu mái, khả năng tản nhiệt và thông gió quyết định lớn đến tuổi thọ hệ thống. Nếu mái tôn kém chất lượng, độ dốc không phù hợp hoặc lắp đặt quá sát mái khiến không khí không lưu thông, nhiệt độ tăng cao sẽ làm giảm hiệu suất tấm pin từ 10–25%.

Ngoài ra, kết cấu mái yếu có thể bị biến dạng khi chịu tải của khung và pin trong thời gian dài, đặc biệt ở khu vực gió lớn hoặc mưa bão. Trước khi lắp hệ thống điện năng lượng mặt trời, gia chủ nên kiểm tra kết cấu mái, điện trở tiếp đất, lối đi bảo trì và giải pháp đi dây an toàn. Đầu tư đúng chuẩn từ đầu sẽ giảm chi phí bảo dưỡng và hạn chế rủi ro cháy nổ do dây dẫn đè lên mái, chập chờn hoặc hở mối nối.

Càng nhiều tấm pin càng tốt

Nhiều người nghĩ cứ lắp càng nhiều tấm pin thì sản lượng càng lớn. Tuy nhiên, thực tế tỷ suất hoàn vốn (ROI) mới là yếu tố quyết định. Nếu sản lượng tạo ra vượt quá nhu cầu tiêu thụ mà hệ thống hòa lưới không được hỗ trợ mua lại điện thừa, phần điện dư trở nên lãng phí.

Việc cố nhồi nhét nhiều tấm pin còn gây quá tải mái, tăng chi phí khung, dây dẫn, inverter… nhưng lợi ích tăng thêm lại rất nhỏ. Một hệ thống hiệu quả cần cân bằng giữa nhu cầu sử dụng, tải trọng mái và hiệu suất inverter. Thiết kế tối ưu là hệ thống đáp ứng đúng nhu cầu điện của gia đình, dễ mở rộng trong tương lai và đảm bảo an toàn kết cấu.

Hiệu quả của hệ thống phụ thuộc rất nhiều vào chất lượng thi công và kỹ thuật chuẩn xác. Nếu bạn cần đội ngũ chuyên nghiệp tư vấn đúng ngay từ đầu, hãy liên hệ Wenergy – Energy Storage Solutions qua hotline 0923 05 8886. Chúng tôi sẵn sàng giúp bạn sở hữu một hệ thống an toàn, bền vững và tối ưu nhất.